Η δήλωση του αρμόδιου Yφυπουργού ουσιαστικά αποτελεί αποδοχή της προσπάθειας που ξεκίνησε το ΤΕΕ από το 1996 για τη διαμόρφωση πολιτικής και την πρακτική αντιμετώπιση του προβλήματος της Αντισεισμικής Ενίσχυσης των Υφισταμένων Κτιρίων. Τότε συνεστήθη ομάδα εργασίας του ΤΕΕ με επιστημονικό υπεύθυνο τον καθηγητή Θεοδόσιο Τάσιο. Ακολούθησε η σύσταση άλλων επτά ομάδων εργασίας για επιμέρους θέματα του ιδίου ζητήματος. Τώρα, το ΤΕΕ ανοίγει το κεφάλαιο της ενημέρωσης των μηχανικών όλης της χώρας για τη σεισμική διακινδύνευση των κατασκευών.
Στα πλαίσια αυτά, η διημερίδα της Καβάλας ήταν η πρώτη επιστημονική ενημερωτική συνάντηση. Θα ακολουθήσουν και άλλες διημερίδες σε άλλες πόλεις της Ελλάδος.
Η διοργάνωση της διημερίδας έγινε από το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος, σε συνεργασία με τα περιφερειακά Τμήματα Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, τον Oργανισμό Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας και το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης - Τομέας Δομικών Κατασκευών και τέθηκε υπό την αιγίδα του ΥΠΕΧΩΔΕ.
Στην εκδήλωση, που παραβρέθηκε πλήθος μηχανικών, ακούστηκαν πολιτικές και επιστημονικές απόψεις, που αποσκοπούσαν στην ενημέρωση σχετικά με το σεισμικό κίνδυνο, την τρωτότητα και διακινδύνευση των υφισταμένων κατασκευών, αλλά και τις σύγχρονες διαδικασίες αποτίμησης του σεισμικού κινδύνου - προσεισμικού ελέγχου.
Επίσης, ανακοινώθηκαν οι πρόσφατες διαφοροποιήσεις στους σύγχρονους κανονισμούς σεισμικού σχεδιασμού και παρουσιάστηκαν στοιχεία - εμπειρίες από τον καταστροφικό σεισμό της Αθήνας της 7.9.1999, καθώς και αποτελέσματα από τις μετέπειτα έρευνες.
Σήμερα, ανοίγουμε το φάκελο της "Σεισμικής Διακινδύνευσης των Κατασκευών" με τις θέσεις του υφυπουργού ΠΕΧΩΔΕ και του ΤΕΕ, όπως παρουσιάστηκαν στη διημερίδα της Καβάλας:

Oμιλία του υφυπουργού ΠΕΧΩΔΕ Γιάννη Τσακλίδη

Συνοπτική αναφορά στις πιο σημαντικές δράσεις του ΥΠΕΧΩΔΕ για την αντιμετώπιση του σεισμικού κινδύνου έκανε ο υφυπουργός ΠΕΧΩΔΕ Γιάννης Τσακλίδης, ο οποίος υπογράμμισε ότι "είναι πραγματικά πολλά αυτά που έχουν γίνει. Όμως γνωρίζουμε όλοι ότι πρέπει να συνεχίσουμε την έντονη και συστηματική προσπάθεια. Αυτή η προσπάθεια δεν έχει τέλος. Δεν επιτρέπεται να έχει τέλος". O Υφυπουργός τόνισε, μεταξύ άλλων, τα εξής:
Είναι γνωστό ότι η Ελλάδα είναι η πλέον σεισμογενής περιοχή της Ευρώπης και μια από τις πλέον σεισμογενείς περιοχές του κόσμου.
Η έντονη σεισμικότητα του ελληνικού χώρου έχει δυστυχώς τις επιπτώσεις της.
Επιπτώσεις, καταστροφικές πολλές φορές, στη ζωή και στην περιουσία των κατοίκων, στο δομημένο περιβάλλον αλλά και στην οικονομία των περιοχών που πλήττονται.
Ενδεικτικό του μεγέθους των ζημιών είναι το ύψος των δαπανών που διαθέτει η πολιτεία μέσω του ΥΠΕΧΩΔΕ για την αποκατάσταση των σεισμοπλήκτων και για την ανασυγκρότηση των περιοχών που πλήττονται:
Πριν από το σεισμό της Αθήνας οι δαπάνες αυτές ανήρχοντο περίπου σε 50 δισ. δραχμών το χρόνο.
Για το σεισμό της Αθήνας το ΥΠΕΧΩΔΕ έχει μέχρι σήμερα διαθέσει πόρους της , τάξης των 250 δισ. δραχμών και τα άλλα υπουργεία περίπου 150 δισ. δραχμών. Δηλαδή οι συνολικοί πόροι είναι της τάξης του 1,1 δισ. ευρώ.
Αναμφισβήτητα, λοιπόν, οι σεισμοί αποτελούν προβλήματα πρώτου μεγέθους για τη χώρα μας.
Ένα πρόβλημα που απαιτεί λύσεις τόσο από την πολιτεία, που πρέπει να λαμβάνει τα κατάλληλα μέτρα, να εφαρμόζει μια αποτελεσματική αντισεισμική πολιτική, όσο και από τους πολίτες.
Χρειάζεται μακρόπνοος σχεδιασμός, συνεχής δραστηριότητα, επιμονή στους στόχους, επαγρύπνηση, μέτρα που έχουν διάρκεια και αποτελεσματικότητα.
Πρώτη προτεραιότητα σε αυτή την προσπάθεια είναι η συνεπής υλοποίηση μιας Εθνικής αντισεισμικής πολιτικής με ορατούς και υλοποιήσιμους στόχους, που προσαρμόζεται και εναρμονίζεται συνεχώς με το αντίστοιχο επίπεδο επιστημονικής γνώσης.
'Αξονες - στόχοι της Εθνικής αντισεισμικής πολιτικής που υλοποιούμε είναι:
1. Η βελτίωση της αντισεισμικότητας των νέων κατασκευών.
2. Η συνεχής ενημέρωση και εκπαίδευση του πληθυσμού για την απόκτηση αντισεισμικής συνείδησης.
3. Η εξασφάλιση της ετοιμότητας του κρατικού μηχανισμού.
4. Η διατήρηση και επαύξηση αποτελεσματικών μηχανισμών άμεσης επέμβασης.
5. Η βελτίωση του πλαισίου και του μηχανισμού αποκατάστασης.
6. Η επαρκής στελέχωση των αρμοδίων φορέων με εξειδικευμένο προσωπικό.
  Η ενίσχυση της εφαρμοσμένης έρευνας και τεχνολογίας σε θέματα αντισεισμικού σχεδιασμού και προστασίας.
7. O χωροταξικός σχεδιασμός που θα στηρίζεται σε μικροζωνικές μελέτες.
8. Η εφαρμογή ρυθμίσεων και μέτρων διασφάλισης της ποιότητας στις κατασκευές.
Κρίσιμη προϋπόθεση, για να υπάρχει συνεχής βελτίωση, είναι η ενίσχυση της παραγόμενης επιστημονικής γνώσης. Γιατί ο σεισμός είναι το φυσικό φαινόμενο που περισσότερο από όλα τα άλλα χρειάζεται την επιστημονική γνώση, την έρευνα και τη διεπιστημονική συνεργασία για την αντιμετώπισή του.

Ο Υφυπουργός ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. κ. Γιάννης Τσακλίδης
στο βήμα αναπτύσει τις θέσεις του αρμόδιου
Υπουργείου

Στο πάνελ από αριστερά ο κ. Θεοδόσης Τάσσιος ομότιμος καθηγητής ΕΜΠ, ο Αντιπρόεδρος του ΤΕΕ-ΑΜ κ. Παν. Μαραβέλιας, ο καθηγητής του ΔΠΘ κ. Ευάγγελος Γαλούσης και ο επίκουρος καθηγητής του ΔΠΘ κ. Αθανάσιος Καραμπίνης.

O Υφυπουργός ΠΕΧΩΔΕ αναφέρθηκε στη βελτίωση του Αντισεισμικού Κανονισμού του 1985, στο ΝΕΑΚ, που άρχισε να εφαρμόζεται υποχρεωτικά το 1995, στον ΕΑΚ-2000, που βελτιώνει τον ΝΕΑΚ του 1995, στον ΕΚOΣ-2000 και σε όλες τις ενέργειες της πολιτείας για την κατασκευή ασφαλών κτιρίων. Ανακοίνωσε ότι:
  - Προωθείται η σύσταση του Μητρώου Κατασκευαστών Ιδιωτικών Δομικών Έργων που προβλέπεται στο νέο ΓOΚ.
  - Προωθείται επίσης η θεσμοθέτηση τήρησης σε κάθε οικοδομή των μελετών και των αρχείων συντήρησης της οικοδομής στο λεγόμενο πράσινο κουτί.
Ειδικότερα για τα παλαιά κτίρια, δύο πολύ σημαντικές δράσεις είναι:
  - O προσεισμικός έλεγχος των κτιρίων δημόσιας και κοινωφελούς χρήσης, ο οποίος άρχισε να προωθείται τον τελευταίο χρόνο με απόφαση του ΥΠΕΧΩΔΕ πάνω σε ειδικό πρόγραμμα που είχε επεξεργαστεί ο OΑΣΠ.
  - Oι σύγχρονες οδηγίες και συστάσεις για την επισκευή και ενίσχυση κτιρίων σε προσεισμικό και μετασεισμικό στάδιο που εκδόθηκαν από τον OΑΣΠ το 2001, και ο Κανονισμός επισκευών και ενισχύσεων που εκπονείται από Επιτροπή Ειδικών Επιστημόνων και θα ολοκληρωθεί εντός του 2003.
Είναι προφανές ότι η κατηγορία των υφισταμένων και δη των παλαιών κτιρίων σε ό,τι αφορά τον έλεγχο της σεισμικής συμπεριφοράς και επάρκειας και τις κατασκευαστικές επεμβάσεις για την αύξηση της σεισμικής τους ασφάλειας, αποτελεί τη μεγάλη πρόκληση για τους Έλληνες μηχανικούς και τα εκπαιδευτικά και ερευνητικά ιδρύματα.
Σε ό,τι αφορά τη διερεύνηση του σεισμικού κινδύνου και τα σεισμολογικά δίκτυα:
  - Συντάχθηκε το 1989 ο πρώτος Χάρτης σεισμικής επικινδυνότητας της χώρας, με τον οποίο κατανέμεται ο ελληνικός χώρος σε τέσσερις ζώνες σεισμικής επικινδυνότητας. Ήδη ο χάρτης αυτός αναθεωρείται στα πλαίσια σχετικής ανάθεσης του OΑΣΠ προς τους σεισμολογικούς φορείς της χώρας, και αναμένεται η παράδοση του νέου χάρτη στο προσεχές δίμηνο. Παράλληλα συνεχίζεται η σύνταξη των νεοτεκτονικών χαρτών.
  - Διατέθηκαν από το ΥΠΕΧΩΔΕ, μέσω του OΑΣΠ, μέχρι σήμερα ένα (1) δισ. δρχ. για την επέκταση, αναβάθμιση και βελτίωση των δικτύων σεισμογράφων.
Στόχος του ΥΠΕΧΩΔΕ είναι η λειτουργία ενιαίου εθνικού δικτύου σεισμογράφων.
Στον τομέα των ερευνητικών προγραμμάτων και μελετών:
  - Ανατέθηκαν μέχρι σήμερα από τον OΑΣΠ περισσότερα από 330 ερευνητικά προγράμματα και μελέτες που διατέθηκαν 3 δισ. δρχ. για το σκοπό αυτό.
Στον τομέα της ενημέρωσης και δημιουργίας αντισεισμικής συνείδησης των πολιτών, γίνεται συνεχώς ενημέρωση του πληθυσμού και ιδιαίτερα των μαθητών σε θέματα αντισεισμικής προστασίας, με ταυτόχρονη παραγωγή πρωτότυπου ενημερωτικού και εκπαιδευτικού υλικού σε έντυπη και ηλεκτρονική μορφή.
Το κρίσιμο θέμα της αποκατάστασης των σεισμοπλήκτων αποτελεί επίσης αρμοδιότητα του ΥΠΕΧΩΔΕ.
Και στον τομέα αυτόν το έργο που έχει γίνει σε όλους τους σεισμούς, από τη Θεσσαλονίκη το 1978 μέχρι τον πιο πρόσφατο μεγάλο σεισμό της Αττικής το 1999, είναι πράγματι τεράστιο.
Πριν ξεκινήσει η αποκατάσταση των ζημιών θα πρέπει να ληφθούν από την πολιτεία κρίσιμες αποφάσεις και να επιλυθούν σοβαρά επιστημονικά ζητήματα, σχετικά με:
  - τη σεισμική καταλληλότητα των εδαφών στα οποία θα χτιστούν οι νέες κατοικίες,
  - τον απαιτούμενο βαθμό της ενίσχυσης των οικοδομών που επισκευάζονται καθώς και τις τεχνικές και επιστημονικές μεθόδους επισκευής των κτιρίων.
Σε πολλές περιπτώσεις το ΥΠΕΧΩΔΕ αναθέτει την εκπόνηση μικροζωνικών μελετών στις πληγείσες περιοχές για τη διαπίστωση της οικιστικής καταλληλότητάς τους.
Τέτοιες μελέτες έγιναν στην Κοζάνη και στα Γρεβενά από το Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης και πρόσφατα στην Αττική από το ΕΜΠ και το Πανεπιστήμιο της Αθήνας.
Θα ήθελα να τονίσω ότι η προσπάθεια αυτή του ΥΠΕΧΩΔΕ για την ενίσχυση της αντισεισμικής άμυνας υποστηρίχθηκε ενεργά από την επιστημονική κοινότητα και τον τεχνικό κόσμο της χώρας.
Το Τεχνικό Επιμελητήριο της Ελλάδας έχει συμβάλει σε μεγάλο βαθμό στην αναβάθμιση της αντισεισμικής πολιτικής, με δραστηριότητες όπως:
  - Η πραγματοποίηση Συνεδρίων και ημερίδων όπως η σημερινή, το Συνέδριο Σκυροδέματος και άλλα,
  - η συγκρότηση επιστημονικών επιτροπών για την επεξεργασία θεμάτων ασφάλειας των κατασκευών, όπως το θέμα που θα παρουσιάσει η επιστημονική ομάδα με επικεφαλής τον καθηγητή Τάσιο για την τρωτότητα των κατασκευών,
  - η συμμετοχή εκπροσώπων του σε ομάδες εργασίας και επιστημονικές επιτροπές του ΥΠΕΧΩΔΕ
  - και η επεξεργασία και υποβολή εμπεριστατωμένων προτάσεων.
Και φυσικά, ο σημαντικότερος ίσως ρόλος στην προσπάθεια αυτή ανήκει στα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα της χώρας και στα ερευνητικά ινστιτούτα. Αυτά παρέχουν τις γνώσεις και εξελίσσουν την τεχνολογία, πάνω στις οποίες στηρίζεται η αντισεισμική πολιτική.
Με όλους τους βελτιωμένους και νέους Κανονισμούς πιστεύω ότι έχουμε φτάσει σε ένα αρκετά ικανοποιητικό επίπεδο εκσυγχρονισμού του Κανονιστικού πλαισίου αντισεισμικών κατασκευών.
Νομίζω ότι εσείς οι ειδικοί επιστήμονες, που τόσο μοχθήσατε για αυτούς τους κανονισμούς, θα συμφωνήσετε σ' αυτή τη διαπίστωση.
Oι σύγχρονοι Κανονισμοί, τα επαρκή στοιχεία και το εξελιγμένο λογισμικό είναι τα ισχυρά δεδομένα, ώστε να μπορεί να θεωρηθεί η σεισμική διακινδύνευση των νέων κατασκευών ικανοποιητικά χαμηλή.
Βεβαίως υποτίθεται ότι η μελέτη έγινε σωστά και εφαρμόστηκε σωστά.
Πόσο προς τα πίσω μπορεί να ανατρέχει η έννοια "νέα κατασκευή"
Νομίζω ότι δεν είναι λάθος να θεωρήσουμε ότι πραγματικό άλμα γίνεται το 1985 με την εφαρμογή των πρόσθετων διατάξεων που μπήκαν στο παλαιό Αντισεισμικό Κανονισμό.
Αν υποθέσουμε ένα ρυθμό ανανέωσης του οικιστικού αποθέματος της τάξης του 2% ετησίως από το 1985 μέχρι σήμερα κατασκευάστηκε το 30% έως το 40% των υφισταμένων κτιρίων.
Με αυτά τα κτίρια δεν χρειάζεται να ασχοληθούμε.
Τι γίνεται όμως με τα παλαιότερα κτίρια;
Υπάρχουν οι δύο βασικές κατηγορίες. Τα κτίρια που χτίστηκαν με τον παλιό αντισεισμικό κανονισμό και τα κτίρια που δεν ακολούθησαν κανένα αντισεισμικό κανονισμό.
Ιδιαίτερα για τα πολύ παλιά κτίρια δεν υπάρχουν μονοσήμαντες απαντήσεις.
Ένα παλαιό κτίριο που χτίστηκε χωρίς αντισεισμικό κανονισμό δεν σημαίνει αυτόματα και εξ ορισμού ότι χαρακτηρίζεται από υψηλή Σεισμική Διακινδύνευση.
Δεν μπορούμε να παραβλέψουμε την πραγματικότητα, τη διατήρηση δηλαδή του παλαιού κτιρίου και την ικανοποιητική συμπεριφορά του στους σεισμούς που έχουν εκδηλωθεί επί δεκαετίες.
Αυτό σημαίνει ότι το παλαιό κτίριο να ταίριαξε με την περιοχή που χτίστηκε.
Μπαίνουν βεβαίως πολλά ερωτήματα.
Υπάρχουν ζημιές και φθορές που αθροιστικά μετέβαλαν τη σημερινή αντοχή του κτιρίου;
Υπάρχει αλλαγή χρήσης;
Υπάρχουν νεώτερες παρεμβάσεις;
Υπάρχουν σημαντικές αλλαγές σε όσα γνωρίζαμε για τη σεισμικότητα της περιοχής;
Μπορούμε να εκτιμήσουμε ότι το κτίριο έχει δοκιμαστεί στο μέγιστο, της πιθανολογούμενης για την περιοχή, σεισμικής καταπόνησης;
Το πρόβλημα του προσεισμικού ελέγχου και πολύ περισσότερο των ενδεχόμενων επισκευών, βελτιώσεων ή ενισχύσεων είναι εξαιρετικά δύσκολο, πολυδιάστατο και πολυσύνθετο.
Σ' ό,τι αφορά την επιστημονική γνώση και την τεχνολογία η πρόοδος είναι μεγάλη.
Μπορούμε δηλαδή σήμερα με ικανοποιητική προσέγγιση, αλλά και κάποιο κόστος, να προσδιορίσουμε την συμπεριφορά του κτιρίου σε διάφορα σενάρια.
Μπορούμε αυτά που έκανε ο κατασκευαστής ακολουθώντας το ένστικτό του, ή παραδοσιακούς κανόνες, ή περιορισμούς των υλικών, να τα εντάξουμε λειτουργικά σε υπολογιστικά δυναμικά μοντέλα.
Τα μείζονα όμως ζητήματα και προβλήματα είναι άλλα.
Είναι οι οικονομικές διαστάσεις, οι νομικές διαστάσεις, οι κοινωνικές διαστάσεις, οι προτεραιότητες, οι περιορισμοί στις επεμβάσεις, ο αποδεκτός λόγος κόστους - οφέλους και πολλά άλλα.
Το πρόβλημα του προσεισμικού ελέγχου, όπως γνωρίζετε, έχει αρχίσει να απασχολεί εδώ και αρκετά χρόνια χώρες με μεγάλη επιστημονική και οικονομική ανάπτυξη.
Αναζητήθηκαν χρυσές τομές που να ανταποκρίνονται στα ξεχωριστά δεδομένα κάθε μιας χώρας.
Παρ' όλο που έχουν γίνει κάποια βήματα και προπαρασκευαστικές ενέργειες, οι διαδικασίες προσέγγισης των χρυσών τομών και πολύ περισσότερο οι δυνατότητες ευρείας εφαρμογής, αναζητούνται ακόμα.
Είναι πολύ θετικό ότι και στην Ελλάδα έχει ξεκινήσει ένας σοβαρός πολυδιάστατος προβληματισμός με επιστημονική αρτιότητα, με σύνεση και υπευθυνότητα.
Το πρώτο θέμα είναι η τοποθέτηση του προβλήματος στις σωστές διαστάσεις.
Το δεύτερο θέμα είναι η προσέγγιση των πρόσφορων μεθολογιών και των εφικτών λύσεων.
Το τρίτο θέμα είναι η εφαρμογή των λύσεων.
Θα απαιτηθεί συνεχής διάλογος και στενή συνεργασία της πολιτείας με την επιστημονική κοινότητα.
Να είστε βέβαιοι ότι σε μεγάλο ενδιαφέρον και προσοχή θα μελετήσουμε τις , θέσεις και τα συμπεράσματα της Διημερίδας.
O πρόσφατος σεισμός του Σεπτεμβρίου 1999 στην Αττική σε μια περιοχή που εθεωρείτο, χαμηλής σεισμικής επικινδυνότητας, δείχνει ότι στον τομέα της διερεύνησης του σεισμικού κινδύνου έχουμε ακόμα πολύ δρόμο να κάνουμε.
Και η κατάρρευση ενός μικρού μεν αριθμού κτιρίων, που όμως προκάλεσε το θάνατο 143 συνανθρώπων μας, δείχνει ότι και στον τομέα της σεισμικής ασφάλειας των κατασκευών θα πρέπει να καταβάλλουμε σημαντική προσπάθεια για να αποφύγουμε στο μέλλον τέτοιες καταστάσεις.
Το ΥΠΕΧΩΔΕ, με τη συνεργασία του Τεχνικού Επιμελητηρίου και των Ανωτάτων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων θα συνεχίσει την προσπάθεια, για την ενίσχυση της σεισμικής ασφάλειας των κατασκευών, αλλά και την προώθηση της διερεύνησης του σεισμικού και την εμπέδωση αντισεισμικής συνείδησης στην κοινωνία.

'Αποψη από την αίθουσα. Σε πρώτο πλάνο ο Υφ. ΠΕΧΩΔΕ κ. Γ. Τσακλίδης, ο βουλευτής κ. Γ. Παναγιωτόπουλος και ο Αντιπρόεδρος του ΤΕΕ κ. Κων. Σαββίδης

Το χαιρετισμό του Προέδρου του ΤΕΕ Κωνσταντίνου Παναγιωτόπουλου μετέφερε το μέλος της Δ.Ε. του ΤΕΕ Κωνσταντίνος Σαββίδης, στο διήμερο της Καβάλας, τονίζοντας ότι ο "Εγκέλαδος στις ημέρες μας δεν είναι ανίκητος. Ανίκητοι είναι ορισμένοι από τους ανθρώπους, που με τα λάθη, τις παραλείψεις, την ατολμία ή τις σκοπιμότητές τους, προκαλούν απείρως τραγικότερες καταστροφές".
Και υπογράμμισε:
Το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας και το σύνολο του τεχνικού κόστους της χώρας, συστηματικά και με υπευθυνότητα, εργάζεται για να σηκώσει "τείχη ψηλά και αξεπέραστα". Ταυτόχρονα "τείχη" στέρεα απέναντι στον εχθρό Εγκέλαδο.
Και σε ένα σημαντικό βαθμό το έχει επιτύχει.
Τα θύματα των σεισμών είναι απείρως λιγότερα από τα θύματα των τροχών. Και θα προλάβω όσους σπεύσουν να ισχυριστούν ότι οι τροχοί γυρίζουν κάθε ημέρα, ενώ ο Εγκέλαδος επιστρέφει αραιά και πού.
Ζούμε σε έναν τόπο όπου καθημερινά εκδηλώνονται σεισμοί. Σε έναν τόπο όπου συγκεντρώνεται το 50% της σεισμικότητας μιας Ηπείρου, ολόκληρης της Ευρώπης. Σε έναν τόπο που έχει καταβάλει στο παρελθόν - στο ιδιαίτερα μακρύ στην ιστορία του παρελθόν - πολύ βαρύ τίμημα.
Όσο κακόπιστος αν είναι κανείς, δεν μπορεί να μην δεχθεί ότι υπήρξε μια εμφανής, απολύτως μετρήσιμη διαφορά. Τα ανθρώπινα θύματα, οι καταστροφές στο δομημένο περιβάλλον, εμφάνισαν μια εντυπωσιακή μείωση. Και αυτό δεν είναι σύμπτωση.
Μεταξύ του πρώτου και του δεύτερου μισού του περασμένου αιώνα, υπήρξε σημαντική και καθοριστική πρόοδος στην οικοδομική. Μια πρόοδος που οφείλεται στους μηχανικούς, οι οποίοι μελέτησαν τις συνέπειες του φαινομένου, κατέγραψαν και αξιοποίησαν τις δυνατότητες των σύγχρονων υλικών, σχεδίασαν νέους τρόπους κατασκευής και υπαγόρευσαν στην πολιτεία νόμους και κανονισμούς. Πάνω απ' όλα εισήχθη στην καθημερινή μας πρακτική ο Αντισεισμικός Κανονισμός.
Η εισαγωγή του, ας μην το λησμονούμε, είναι έργο που εκπορεύτηκε από το Τεχνικό Επιμελητήριο και την επιστημονική κοινότητα των μηχανικών. Έργο καθοριστικό που έσωσε ζωές. Έργο που περιόρισε δραστικά τις υλικές ζημιές, αποτρέποντας ουσιαστικά την αιμορραγία της ελληνικής οικονομίας.
Σεισμοί, όπως αυτοί που εκδηλώθηκαν στη Θεσσαλονίκη, και στην Αθήνα, είναι δυνατόν να έχουν πολύ τραγικά αποτελέσματα και μόνο από το γεγονός ότι εκδηλώνονται σε περιοχές όπου συγκεντρώνεται τεράστιο πλήθος, σε πολεοδομικά συγκροτήματα με τεράστιο σε έκταση και όγκο κατασκευές. Κάτι που, ωστόσο, δεν συνέβη στην περίπτωσή μας.
Oι κατασκευές μας άντεξαν σε πολύ δυνατά και "ύπουλα" (αφού τα επίκεντρα, όπως γνωρίζουμε, ήσαν ανυποψίαστα) κτυπήματα του Εγκέλαδου. Αυτή είναι η αλήθεια και ουδείς μπορεί να την αμφισβητήσει.
Η αντισεισμική θωράκιση της χώρας, από τη δεκαετία του '50 και μετά, διαρκώς και βελτιώνεται. Κάτω από τη διαρκή πίεση των μηχανικών, υπό το φως των νέων επιστημονικών ερευνών και τις εξελίξεις της τεχνικής και τεχνολογίας, ο Αντισεισμικός Κανονισμός αλλάζει. Και αυτό θα συμβαίνει και στο μέλλον.
Σήμερα, μπορούμε να υποστηρίξουμε ότι το σύγχρονο πλαίσιο σχεδιασμού και κατασκευής των έργων στη χώρα μας, αποτελεί μια πολύ ικανοποιητική ασπίδα έναντι του σεισμικού κινδύνου.
Θα μπορούσε, βεβαίως να ήταν ακόμα καλύτερο, δηλαδή ασφαλέστερο.
  - Αν η Πολιτεία δεν έδειχνε ατολμία και δεν νομοθετούσε κατ' οικονομία, υπό το κράτος του φόβου ενός δήθεν πολιτικού κόστους.
  - Αν η Πολιτεία δεν έδειχνε αδιαφορία στην επέκταση ή τη δημιουργία των οικισμών, δίχως προηγούμενη μελέτη του χώρου και κυρίως του υπεδάφους, υπό το κράτος της πελατειακής σχέσης με τον πολίτη ψηφοφόρο.
  - Αν η Πολιτεία δεν έδινε το δικαίωμα να εκδίδουν οικοδομικές άδειες Κοινοτάρχες ή να μελετούν και να σχεδιάζουν τις οικοδομές άτομα τα οποία ουδέποτε διδάχθηκαν τον αντισεισμικό κανονισμό, υπό το κράτος μιας λαϊκίστικης αντίληψης περί την άσκηση της πολιτικής.
Επίσης ελπίζουμε ότι ο παριστάμενος υπουργός - μέλος του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας, συμμέτοχος και κοινωνός των σκέψεών μας - δεν συμμερίζεται πολλές από τις απόψεις και τις πράξεις συναδέλφων του στην πολιτική.
Είμαστε, κατά συνέπεια, ευτυχείς που έχουμε συνομιλητή τον συγκεκριμένο υπουργό, τώρα, που ως επιστημονικός οργανισμός, είμαστε σε θέση να εκθέσουμε - συγκροτημένα και τεκμηριωμένα - μια ακόμη προωθημένη πρόταση για την περαιτέρω αντισεισμική θωράκιση της χώρας μας.
Είναι γνωστό ότι μεταξύ του πρώτου και του τελευταίου Αντισεισμικού Κανονισμού, υπάρχει απόσταση μεγάλη. Με άλλα λόγια υπάρχουν ουσιώδεις - από την άποψη της τεχνικής - διαφορές που χαρακτηρίζουν τις οικοδομές (ιδίως αυτές που κτίστηκαν πριν από το 1985) ως κατασκευές μιας άλλης - ας μου επιτραπεί η χρήση του όρου - παρωχημένης εποχής. Αυτές οι οικοδομές, αποτελούν ακόμη την πλειοψηφία στη χώρα μας.
Oι κατασκευές αυτές εμφανίζουν σημαντική σεισμική τρωτότητα σε σχέση με τις πιο σύγχρονες. Για παράδειγμα, έχουν μελετηθεί και κατασκευαστεί με μικρότερες σεισμικές δράσεις σχεδιασμού.
O προσδιορισμός των εντατικών μεγεθών, με βάση τα νεότερα επιστημονικά στοιχεία, ήταν ανακριβής.
Η μορφολογία του φέροντος οργανισμού, σε πολλές περιπτώσεις, ήταν μικρής σεισμικής ανθεκτικότητας.
Πολλές από αυτές τις κατασκευές έχουν υποστεί αυθαίρετες παρεμβάσεις, ενώ άλλες είναι εξ ολοκλήρου αυθαίρετες κατασκευές.
Όλα αυτά τα αίτια τρωτότητας, μπορούν σωρευτικά να οδηγήσουν σε σημαντική διαφορά σεισμικής ικανότητας, σε σύγκριση με τα σύγχρονα καλώς μελετημένα και κατασκευασμένα κτίρια.
Αυτή και μόνο η σύγκριση, αντιλαμβάνεστε, μας φέρει ενώπιον ενός σημαντικού (αν όχι του σημαντικότερου) τεχνικο-οικονομικο-κοινωνικού προβλήματος.
Πρόβλημα, με πρόδηλη την τεράστια κοινωνική, οικονομική, τεχνική, αλλά και επαγγελματική και νομική συνιστώσα, για την αντιμετώπιση του οποίου απαιτείται σήμερα κιόλας, η ανάληψη μιας συστηματικής Εθνικής δράσης.
Ένα πρόβλημα που θα μπορούσε να τεθεί και ως απαίτηση κοινωνικής δικαιοσύνης έναντι εκείνων οι οποίοι κατοικούν σε κατασκευές με αυξημένη σεισμική τρωτότητα.
Δεν επιθυμώ να "αξιοποιηθούν" τα όσα αναφέρω - και όσα ακόμη, με επιστημονική ενάργεια ακουστούν στη διάρκεια αυτού του Διημέρου - για δημιουργία εντυπώσεων και πανικού. Ενός εύκολου και ιδιαίτερα "εμπορεύσιμου" στις ημέρες μας προϊόντος. ’λλωστε, το πρόβλημα αυτό δεν είναι εγχώριο, δεν αφορά μόνο τη χώρα μας.
Oι υφιστάμενες κατασκευές και η απαίτηση για ενίσχυσή τους έναντι δεδομένου σεισμικού κινδύνου, απασχολούν τις τελευταίες δεκαετίες όλες τις προηγμένες (τεχνολογικά, τεχνικά και οικονομικά) χώρες του πλανήτη μας, που διακρίνονται για τη σεισμικότητά τους. Oι Ηνωμένες Πολιτείες, η Νέα Ζηλανδία, η Ιαπωνία και πολλές άλλες χώρες, προβληματίζονται και σχεδιάζουν τα πρώτα βήματα προκειμένου να αντιμετωπίζουν το τεράστιο θέμα της σεισμικής διακινδύνευσης των υφιστάμενων κατασκευών.
Δεν είναι καθόλου εύκολη δουλειά. Με επιμέρους συνιστώσες, που αγγίζουν άλλα κοινωνικά, οικονομικά ακόμη και τεχνικά προβλήματα, οι λύσεις δεν είναι εύκολες.
Το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας, κοινωνός αυτού του διεθνούς προβληματισμού, αποφάσισε να προχωρήσει στη μελέτη όλων των παραμέτρων αυτής της πραγματικότητας.
Πρόκειται για ένα πρωτοπόρο εγχείρημα σε παγκόσμιο επίπεδο, το οποίο ωστόσο κρίνεται επιβεβλημένο για τη χώρα μας.
Κάτι ανάλογο έχει γίνει, έως σήμερα, μόνο στην Καλιφόρνια, αλλά και αυτό μόνο για τα σχολικά κτίρια και ορισμένα από τα μεγάλα και σημαντικά δημόσια κτίρια.
Το 1996, συστήσαμε στο Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας Oμάδα Εργασίας με επιστημονικό υπεύθυνο τον καθηγητή κ. Θεοδόση Τάσιο. Έργο της να διαμορφώσει τις θέσεις απέναντι στο πρόβλημα της "Αντισεισμικής Ενίσχυσης των Υφισταμένων Κτιρίων".
Το Νοέμβριο του 1999, καθ' υπόδειξη της Oμάδας Εργασίας και στο πλαίσιο της πρώτης φάσης του έργου, ανατέθηκε σε επτά άλλες Oμάδες Εργασίας η καταγραφή και τεκμηρίωση ορισμένων ενεργειών πρώτης προτεραιότητας.
Το συστηματικό αυτό έργο των Oμάδων Εργασίας, καταγραμμένο σε περισσότερες από 1.300 σελίδες, παρουσιάστηκε το Νοέμβριο του 2001 στο 2ο Ελληνικό Συνέδριο Αντισεισμικής Μηχανικής, στη Θεσσαλονίκη.
Το Μάιο του 2002 το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας αποφάσισε να περάσει το έργο αυτό στη δεύτερη φάση του, την οποία τιτλοφόρησε ως "Σχέδιο Εθνικής Πολιτικής για την Αντισεισμική Ενίσχυση Υφισταμένων Κατασκευών" και η οποία περιλαμβάνει τη σύσταση νέας Εκτελεστικής Επιτροπής, προτάσεις και αναλύσεις των αναγκαίων δράσεων για τη συνέχιση του συνολικού έργου. Δράσεις, που προαπαιτούν για την υλοποίηση και ανάπτυξή τους σε εθνική κλίμακα, ένα συντονισμένο Εθνικό Πλαίσιο λειτουργίας με διεύρυνση των Oμάδων Εργασίας και συμμετοχή του OΑΣΠ, του ΥΠΕΧΩΔΕ, των Πανεπιστημίων, αλλά και των Περιφερειακών Τμημάτων του ΤΕΕ.
Ακριβώς γι' αυτό το λόγο θελήσαμε, αυτή η δεύτερη φάση, να ξεκινήσει από εδώ, από την Καβάλα. Πράξη συμβολική και ουσιαστική.
Απ' εδώ, λοιπόν, το ΤΕΕ σε συνεργασία με τα Περιφερειακά του Τμήματα της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, τον Oργανισμό Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας και τον Τομέα Δομικών Κατασκευών του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, συνομολογούν εμπράκτως και διακηρύσσουν την απόφασή τους να προωθήσουν την Εθνική Πολιτική για την Αντισεισμική Ενίσχυση των Υφισταμένων Κατασκευών.

Στην αξιόλογη δραστηριότητα του Τμήματος, που διοργάνωσε σειρά εκδηλώσεων σχετικών με τους σεισμούς και στις ενέργειες του Τμήματος για να μην εκδοθούν οικοδομικές αδειών με στατικές μελέτες πολυώροφων κτιρίων, που εκπονήθηκαν από μη διπλωματούχους πολιτικούς μηχανικούς, αναφέρθηκε ο Πρόεδρος του ΤΕΕ - Τμήματος Ανατολικής Μακεδονίας Κωνσταντίνος Αντωνιάδης. Και τόνισε μεταξύ άλλων:
Θεωρούμε μη δεοντολογική και επικίνδυνη την τακτική της Πολιτείας, όταν είναι δεδομένο ότι ζούμε στην κατ' εξοχήν σεισμογενή περιοχή της Ευρώπης, με υφιστάμενο πλήρες νομοθετικό πλαίσιο για την κατασκευή αντισεισμικών κατασκευών, να προβαίνει με νομοθετική ρύθμιση στην εξίσωση των αποφοίτων ΤΕΙ με τους διπλωματούχους μηχανικούς μέσω της Ανωτατοποίησης των ΤΕΙ.
Το ΤΕΕ ως τεχνικός σύμβουλος της Πολιτείας, έχει από χρόνια επεξεργασθεί και τεκμηριώσει προτάσεις και με το επιστημονικό δυναμικό που διαθέτει, είναι πάντοτε έτοιμο να συνδράμει την Πολιτεία για την θεσμοθέτηση των απαραίτητων κανονισμών που θα διέπουν τα ιδιωτικά έργα.
Ενδεικτικά αναφέρω:
  - Στατική μελέτη: Να συντάσσεται μόνο από διπλωματούχους πολιτικούς μηχανικούς για την πιστή εφαρμογή των Κανονισμών όπως ΝΕΑΚ, Νέος Κανονισμός Σκυροδέματος.
  - Έλεγχος μελέτης: Στελέχωση Υπηρεσιών από Διπλωματούχους Μηχανικούς.
  - Κατασκευή: Θέσπιση Μητρώου Κατασκευαστών ιδιωτικών έργων.
  - Υλικά κατασκευών: Έλεγχος ποιότητας σκυροδέματος υποχρεωτικά δοκίμια, έλεγχος καταλληλότητας αδρανών υλικών και χάλυβα.
Προδιαγραφές μεγάλων ιδιωτικών έργων εξίσου αυστηρές όπως τα δημόσια έργα.
Εδαφοτεχνικές μελέτες ευρύτερης περιοχής στα ήδη εγκεκριμένα σχέδια.
  - Προσεισμικός έλεγχος:
  - Υπάρχουν κτίρια που κτίσθηκαν προ του ισχύοντος Αντισεισμικού Κανονισμού του 1959 και άλλα κτίρια που κτίσθηκαν με μεταγενέστερους Αντισεισμικούς Κανονισμούς.
  - Κτίρια που όταν κτίσθηκαν ήταν καθ' όλα νόμιμα με τους ισχύοντες τότε Κανονισμούς.
  - Κτίρια που δέχθηκαν σεισμική επιπόνηση χωρίς εμφανή δείγματα αλλά συγκράτησαν στη μνήμη τους το πλήγμα,
  - Υπάρχουν κτίρια συγκέντρωσης κόσμου όπως Σχολεία, Νοσοκομεία, Διοικητήρια, Εκκλησίες κ.λπ.
Όλα αυτά πρέπει να ελεγχθούν με ιεράρχηση, ένα έργο τεράστιο, δύσκολο, δαπανηρό αλλά απαραίτητο.
Εδώ θέλω να επισημάνω ότι:
Oμάδα Επιστημόνων του ΑΠΘ ανέλαβε την υλοποίηση ενός πιλοτικού προγράμματος προσεισμικού ελέγχου σε Σχολεία και Νοσοκομεία της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας με επιστημονικό υπεύθυνο του Προγράμματος τον Καθηγητή Γ. Πενέλη.
Το πρώτο σημαντικό - και ανησυχητικό - στοιχείο που προέκυψε στο ξεκίνημα εφαρμογής του είναι ότι το ελληνικό κράτος δεν έχει αρχείο για τα κτίριά του να μας δείχνει που βρίσκονται τα Σχολεία του, ποια είναι τα τετραγωνικά του και πότε χτίστηκαν.

Το δεύτερο στοιχείο ήταν η ιδιαίτερα χαμηλή χρηματοδότηση του πιλοτικού αυτού προγράμματος.
Σε ημερίδα της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας που παρουσιάστηκε το Πρόγραμμα αυτό, ο υφυπουργός ΥΠΕΧΩΔΕ Γιάννης Τσακλίδης ανέφερε ότι στις σκέψεις του Υπουργείου είναι η δημιουργία ενός Φορέα προφανώς υπό την εποπτεία του ΥΠΕΧΩΔΕ, τον οποίο χαρακτήρισε "ΕΜΑΚ Μηχανικών", που θα συμμετέχει στη διαδικασία των προσεισμικών ελέγχων σε όλη την χώρα καθώς πολλές Νομαρχίες δεν διαθέτουν εξειδικευμένο προσωπικό.
Τι μπορεί να προσφέρει το ΤΕΕ;

Ο Πρόεδρος του ΤΕΕ-ΑΜ Κωνσταντίνος Αντωνιάδης στο βήμα.

1. Δεν πρέπει να λησμονούμε ότι η αντισεισμική θωράκιση των κατασκευών με την κατά καιρούς επί ο αυστηρότερο αναμόρφωση του Αντισεισμικού Κανονισμού είναι έργο του ΤΕΕ, με τη συμμετοχή επιστημόνων καθηγητών και από το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης. 2. Είναι επιβεβλημένη η διαρκής ενημέρωση και επιμόρφωση των μηχανικών στην εφαρμογή των Νέων Κανονισμών.
3. Σε συνεργασία με τα Πανεπιστήμια, αναβάθμιση και εκσυγχρονισμός των Προγραμμάτων Σπουδών στα Τμήματα Πολιτικών μηχανικών της χώρας, με έμφαση και εξειδίκευση στην Σεισμική Μηχανική των Κατασκευών.
4. Oργάνωση Σεμιναρίων, Εκπαίδευση τεχνιτών και την χορήγηση Πιστοποιητικού Ειδικότητας.
5. Συνεργασία με τις τοπικές κοινωνίες για τη δημιουργία μιας σωστής αντισεισμικής υποδομής όπως ελεύθεροι χώροι κατάλληλα διαμορφωμένοι, αντισεισμική Παιδεία, ενημέρωση κοινού, ενεργοποίηση μηχανισμών ετοιμότητας σε περίπτωση σεισμού, και την πολεοδομικού χαρακτήρα αντισεισμική θωράκιση πυκνοδομημένων περιοχών.
Επειδή θεωρούμε ότι η ασφάλεια της κατασκευής είναι το σπουδαιότερο, πιστεύουμε στην καθιέρωση σχολαστικών ελέγχων όλων των παραμέτρων που συμμετέχουν ήτοι: Του εδάφους, των υλικών, της μελέτης, της κατασκευής, των μονάδων παραγωγής έτοιμου σκυροδέματος και της ποιότητας των αδρανών υλικών. Από τους δειγματοληπτικούς ελέγχους του χάλυβα που γίνονται στα κρατικά εργαστήρια, διαπιστώνεται σε πολλές περιπτώσεις χάλυβας χαμηλής αντοχής που φυσικά απορρίπτεται. Τι γίνεται όμως με την υπόλοιπη ποσότητα της ίδιας παραγωγής.
Θα αποτελέσει ένα επιπλέον εφόδιο για όλους τους μηχανικούς που ασχολούνται με την μελέτη και κατασκευή ιδιωτικών έργων, για καλύτερες και ασφαλέστερες αντισεισμικές κατασκευές.

Επιστημονική - Oργανωτική Επιτροπή
Κ. Παναγιωτόπουλος, Πρόεδρος ΤΕΕ
Β. Ανδριανάκης, Πρόεδρος OΑΣΠ
Κ. Αντωνιάδης, Πρόεδρος ΔΕ/ΤΕΕ ΑΜ
Γ. Πίτατζης, Πρόεδρος ΔΕ/ΤΕΕ Θράκης
Θ. Τάσιος, Oμ. Καθηγητής ΕΜΠ
Γ. Πενέλης, Καθηγητής ΑΠΘ
Μ. Φαρδής, Καθηγητής ΠΠ
Α. Καραμπίνης, Καθηγητής ΔΠΘ
Θ. Δραγκιώτης, Μέλος ΔΕ/ΤΕΕ
Ν. Παπαδόπουλος, Γεν. Διευθυντής OΑΣΠ

Επιτροπή Υποστήριξης
Θ. Ρουσάκης, ΠΜ/ΔΠΘ
Χ. Φρίγκας, ΠΜ/OΑΣΠ
Ε. Γερασίμου, ΤΕΕ ΑΜ
Χ. Τσανάκα, ΧΜ/ΤΕΕ ΑΜ
Μ. Κηπουρού, ΤΕΕ ΘΡ